Risico’s identificeren 

Het onderwerp ‘due diligence’ komt oorspronkelijk uit de financiële wereld, specifiek bij ‘fusies en overnames’. Als een bedrijf een ander bedrijf wil overnemen, wil het precies weten of dat bedrijf geen onaangename verrassingen met zich meebrengt. 


Heeft het bedrijf een goede financiële positie? Zijn de marktverwachtingen positief? Lopen er geen rechtszaken? Door een zorgvuldige achtergrondcheck te doen, zijn onaangename verrassingen minder waarschijnlijk. Dit proces vraagt vaak om een eenmalige achtergrond check. Steeds vaker wordt hetzelfde idee toegepast voor duurzaamheid.

‘Gepaste zorgvuldigheid’ voor IMVO

Anders dan de eenmalige check die gebruikelijk is in de financiële wereld, vraagt gepaste zorgvuldigheid voor verantwoord ondernemen, om continue inspanning. Gepaste zorgvuldigheid zoals we het in deze training bedoelen is een dynamisch en continu verbeterproces. Door zorgvuldig te controleren met wie je zakendoet en of er geen misstanden zijn in de keten, kom je niet voor verrassingen te staan. Dit klinkt eenvoudig, maar is het niet altijd. Met name MKB-bedrijven hebben vaak contact met groothandels of tussenleveranciers. Wat de partijen in de schakels daarvoor precies doen, is niet altijd duidelijk. Dat vraagt om een proactieve houding. Vragen stellen en samenwerken is de kunst.


Duurzaamheidsrisico’s 

Bij ‘gepaste zorgvuldigheid’ in de financiële sector zijn de risico’s vaak financieel van aard. Bij gepaste zorgvuldigheid in ketens, gaat het over sociale of milieurisico’s. Denk bijvoorbeeld aan het risico op:

  • kinderarbeid op cacaoplantages of in kledingfabrieken
  • gedwongen arbeid in de visserijsector
  • gevaarlijke arbeidsomstandigheden bij het leer looien
  • vervuiling van het water na het verven van spijkerbroeken
  • uitbuiting rondom mijnen
  • veel te lage lonen op theeplantages
  • enzovoorts

Helaas is het lijstje eindeloos lang. Het goede nieuws is dat bedrijven het verschil kunnen maken. Hoe? Door de zes stappen van gepaste zorgvuldigheid te doorlopen.


Risico’s in kaart brengen 

Als de belangrijkste herkomstlanden van ingekochte grondstoffen in kaart zijn gebracht, is het tijd om duurzaamheidsrisico’s in kaart te brengen. Gelukkig hoef je daarvoor niet vanaf nul te beginnen. Er is veel kennis beschikbaar, zo levert een korte zoektocht op internet al veel op. Voor hulpmiddelen en interessante sites, bekijk dan de sectie ‘handige hulpmiddelen’. Vaak heeft de (tussen) leverancier ook een goed zicht op eventuele duurzaamheidsrisico’s die bij het product of land horen. Ga daar dus het gesprek over aan. Voor bedrijven die veel verschillende ingrediënten kopen, is het de kunst om te prioriteren.


Schaal, reikwijdte en onomkeerbaarheid 

Door te kijken naar schaal, reikwijdte en onomkeerbaarheid kun je je risico’s prioriteren.

  • Schaal: Schaal gaat over de ernst van de impact.
  • Reikwijdte: Reikwijdte gaat over hoeveel mensen schade ondervinden.
  • Onomkeerbaarheid: Onomkeerbaarheid gaat over de mate waarop schade hersteld kan worden (of niet).

Risico’s met een grote impact, een grote reikwijdte en die onomkeerbaar zijn, moeten als eerst worden geadresseerd. Bepaal de prioriteiten niet alleen, maar overleg met leveranciers.


Sectorvoorbeelden

Textiel: Circulair textiel

Sympany verzamelt en verhandelt gebruikte textiel in Nederland. Niet her-draagbaar textiel wordt verhandeld naar onder andere Oost-Europa. Nadat de textiel Nederland verlaat, is er weinig zicht op de keten en de eventuele risico’s. Sympany had het vermoeden dat de textiel door de keten heen uiteindelijk in Panipat, India, op de textielstort terecht kwam. Op de textielstort in Panipat vindt kinderarbeid plaats. Om verantwoordelijkheid voor de risico’s in de keten te nemen, heeft Sympany samen met Humana People to People India (HPPI) een onderzoek uitgevoerd om kinderarbeid in kaart te brengen. Als deel van het onderzoek werd in kaart gebracht hoeveel kinderen arbeid verrichten, hoeveel kinderen vroegtijdig school hebben verlaten en hoeveel kinderen momenteel naar school gaan. Het onderzoek toonde ook de onderliggende oorzaken voor kinderarbeid aan: lage inkomens, hoge schoolkosten, schulden, gebrek aan faciliteiten en interesse. De informatie uit dit onderzoek stelde de probleemgebieden vast en de mogelijkheden voor het creëren van kinderarbeid vrije zones, hierbij worden ook de grondoorzaken van kinderarbeid aangepakt. Lees de volledige casestudie hier.


Mijnbouw: Eerlijk natuursteen

Arte levert werkbladen en materialen voor keukens en andere projecten als tafel- en keukenbladen voor horecagelegenheden, uitgiftebalies en koffiecorners voor kantoren en wastafels voor hotelketens. Het bedrijf heeft een sterke focus voor het milieu en het welzijn van alle mensen die bij de productie betrokken zijn. Arte haalt ongeveer 75% van het graniet uit India. In de granietgroeve in India is kinderarbeid een reëel risico. Daarom zet Arte zich samen met een Nederlandse en lokale Ngo, met ondersteuning van RVO, in om kinderarbeid tegen te gaan. Om gerichte acties op te zetten, werd er eerst onderzoek gedaan om een gedetailleerd beeld te krijgen van kinderarbeid en kinderrechten Ballikurava, India. Deze nulmeting werd gemaakt op basis van enquêtes onder huishoudens, individuele interviews en focusgroep discussies met verschillende belanghebbenden in de geselecteerde dorpen. Op basis van dit onderzoek heeft Arte gerichte actie ondernomen. Lees meer over de inspanningen van Arte op de Arte Foundation.