Risico’s aanpakken 

In module 2 heb je de verschillende ketens van je bedrijf leren kennen. Daarna heb je onderzocht welke duurzaamheidsrisico’s er kunnen zijn. De risico’s die onomkeerbaar zijn, veel impact hebben en een grote groep mensen bereiken, pak je als eerst aan. Deze module gaat hierover.


Duurzaamheidsrisico’s adresseren 

Duurzaamheidsrisico’s zoals kinderarbeid, lage lonen en inkomens, of slechte arbeidsomstandigheden hebben verschillende oorzaken. Hieronder staan een aantal maatregelen om risico’s aan te pakken.


Audits in de keten

Er bestaan verschillende soorten audits om te controleren of leveranciers aan minimumeisen op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden voldoen. Denk bijvoorbeeld aan minimum requirement audits (MRQ), Sedex/SMETA en BSCI-audits. Steeds meer bedrijven kiezen voor dit instrument om risico’s uit te sluiten.


Duurzaamheidscertificering 

Er zijn veel verschillende soorten duurzaamheidscertificering, bijvoorbeeld voor goede landbouwpraktijken of biologische productie. Bij certificering controleert een onafhankelijke organisatie of bepaalde goede praktijken worden nageleefd. Voor veel kleinere bedrijven is het kopen van gecertificeerde ingrediënten een belangrijke stap richting duurzame prakijken in de keten. Maar certificering alleen is niet genoeg. Combineer duurzaamheidscertificering altijd met het samenwerken met leveranciers.

Sectorvoorbeelden

Textiel: Leefbaar loon voor werknemers 

Schrijvens is een kledingleverancier van uniformeren van bijvoorbeeld Albert Heijn en McDonalds. De uniformen van Schrijvens worden onder andere geproduceerd in Turkije, China, Pakistan en India. Het bedrijf heeft een focus op duurzame productie, waaronder het realiseren van een leefbaar loon voor werknemers verderop in de keten. Ter ondersteuning bij het werken naar een leefbaar loon, heeft Schrijvens zich aangesloten bij de FairWear Foundation. De initiële focus lag in Turkije. Omdat er geeft benchmark voor een leefbaar loon beschikbaar was, heeft Schrijvens deze zelf onderzocht en gevalideerd met de FairWear Foundation. Het bedrijf berekende dat door 25 cent meer te vragen voor hun poloshirts, er een leefbaar loon betaald kon worden aan de werknemers in de keten. Door transparant te communiceren over de kosten met klanten en samenwerkingen met andere afnemers zoals Zeeman op te zoeken, werkt Schrijvens actief naar het dichten van de leefbaar loonkloof. Lees het hele verhaal hier.

Langetermijnsamenwerking met leveranciers 

Een goede relatie met leveranciers is noodzakelijk om duurzaamheidsproblemen aan te pakken. Voor veel bedrijven is de groothandel het eerste contactpunt in de keten. In sommige gevallen zal deze zelf al goed hebben nagedacht over het uitsluiten van duurzaamheidsrisico’s. Als dat niet zo is, kunnen gezamenlijke gesprekken over duurzaamheidsrisico’s inspireren tot verbetering.


Wanneer een bedrijf direct zakendoet met leveranciers in productielanden, is het ontzettend belangrijk om goede afspraken te maken over sociale en milieuonderwerpen en naar een langetermijnsamenwerking toe te werken.


Dit kan door:

  • Gemaakte afspraken te respecteren.
  • Op tijd te betalen.
  • Tijdig te laten weten als er toch wijzigingen zijn.
  • Toe te werken naar meerjarige afspraken, zodat de leverancier zekerheid ervaart.
  • Proactief te zoeken naar gezamenlijke projecten of initiatieven.
  • Aan te geven dat je bereid bent te investeren (tijd & geld) in de relatie en in het verbeteren van de omstandigheden in de keten.
  • De leverancier een stem te geven in het opstellen van specificaties, contracten en leveringsvoorwaarden.
  • Transparant te zijn over relevante marktontwikkelingen en gezamenlijke kansen.

Alhoewel het beter is om in gesprek te blijven en samen te kijken naar verbetering, kan het in het uiterste geval nodig zijn om van leverancier te wisselen. Dat is altijd een laatste redmiddel.

Projecten in de keten 

Soms kunnen risico’s in de keten effectief worden aangepakt door specifieke projecten uit te voeren. Denk bijvoorbeeld aan het financieren van nieuwe koffiebomen om de productiviteit te verhogen, het investeren in vervoer naar de lokale school of het bevorderen van mechanisatie van bepaalde zware handelingen op het bedrijf. Het is belangrijk om lokale experts, de lokale bevolking en andere belanghebbenden goed te betrekken bij het selecteren van dit soort projecten. Zij weten het beste waar behoefte aan is.

Sectorvoorbeelden

Mijnbouw:  De impact van een stakeholderdialoog

Bedrijven aangesloten bij het initiatief TruStone; Brachot, B&S Natuursteen, Maris Natuursteen, Stone, Tuinamterialen Meynes, Vanfix, J. Visser Natuursteen en Westvlaams Tegelhuis hebben samen met ngo Arisa, leveranciers van zandsteen en lokale organisaties in Rajasthan, India, een brede stakeholderdialoog opgezet. Centraal in de dialoog stonden de uitwisseling van uitdagingen en goede voorbeelden om de zandsteensector te verduurzamen. Gezamenlijk hebben de partijen afgesproken om te werken aan de verbetering van registratie (denk aan loonbetalingen), verbeteren van gezondheids- en veiligheidsomstandigheden en het opzetten van een klachtenmechanisme. Naast concrete acties in de keten, heeft deze dialoog heeft een bredere impact in de Indiase regio te weeg gebracht. Zo heeft de overheid bijvoorbeeld een e-registratie opgezet voor niet-geregistreerde arbeiders. Dit concrete voorbeeld laat duidelijk zien dat in gesprek gaan met ketenpartners kan leiden tot heldere acties. Lees meer over de dialoog hier.

Partnerschappen in de keten 

MKB-bedrijven hebben soms niet genoeg onderhandelingsmacht om onderwerpen aan te kaarten bij leveranciers. Samenwerken met andere bedrijven kan dan helpen. In de textielsector wordt steeds vaker bekend gemaakt met welke fabrieken merken zakendoen. Als er meerdere bedrijven bij dezelfde fabriek kopen, kunnen zij gezamenlijk bepaalde onderwerpen aankaarten. In veel risicosectoren zijn samenwerkingsverbanden of coalities waarbij bedrijven zich kunnen aansluiten. Kijk dus op welke manier je als MKB-bedrijf kunt aansluiten bij bestaande initiatieven.

Handige hulpmiddelen 

  • Het document ‘Fund against Child Labour (FBK), child labour interventions’ geeft praktische tips om kinderarbeid tegen te gaan.
  • De Living Wage Action Guide van Initiatief Duurzame Handel (IDH) ondersteunt bedrijven, overheden en ondersteunende organisaties om de juiste maatregelen te nemen om de leefbaar loonkloof te dichten.
  • De Open Supply Hub: is een hulpmiddel waarin bedrijven in de textielsector laten zien met welke leveranciers zij werken. Bedrijven die van dezelfde leveranciers afnemen kunnen mogelijk samen aan verbeteringen werken.
  • Het MVO Initiatief TruStone verenigt de Nederlandse en Vlaamse natuursteensector, de Nederlandse en Vlaamse Overheid, NGO’s en vakbonen. Samen maken zij afspraken voor een meer verantwoorde productie en inkoop van natuursteen.
  • Het European Partnership for Responsible Minerals (EPRM) is een multi-stakeholder samenwerking met de missie om de opname van verantwoord geproduceerde mineralen uit hoog risico gebieden te vergroten.

Alternatieve origines en grondstoffen 

Wanneer het niet lukt om de duurzaamheidsrisico’s aan te pakken, kun je samen met je huidige leverancier kijken of de grondstoffen uit een ander land gehaald kunnen worden. Dit wordt meestal afgeraden omdat je dan geen positieve invloed meer hebt in het land waar de risico’s spelen. Een andere oplossing kan zijn om een ingrediënt of grondstof te vervangen voor een alternatief. Zo bestaat er koffievrije koffie en cacaovrije chocolade, zijn er alternatieven voor katoen zoals hennep en zijn er biologische glitters om in make-up te gebruiken. Het is de vraag of je daarmee de situatie voor de arme gezinnen of werknemers verbetert. Het liefst ga je samen met leveranciers aan de slag om de echte problemen aan te pakken.

Huiswerk opdracht

Na deze opdracht heb je een goed beeld van welke oplossingen jouw bedrijf implementeert en nog zou kunnen aannemen om risico’s te mitigeren of aan te pakken.


In eerdere modules heb je een Excelbestand gemaakt met de belangrijkste producten en gekeken of er voor deze producten een risico is op kinderarbeid en leefbaar inkomen of leefbaar loon. In deze module heb je geleerd om duurzaamheidrisico’s te adresseren.

  • Creëer een nieuwe tab in het Excelbestand. Maak hier een lijst met oplossingen die jouw bedrijf al implementeert en voor welke producten.
  • Kijk nu weer naar de lijst met belangrijkste producten: welke oplossingen werken ook voor deze producten? Benoem deze in een nieuwe kolom.
  • Welke oplossingen kunnen nog meer werken voor de belangrijkste producten? Benoem deze in een kolom “te overwegen oplossing”.